W październiku i listopadzie Węgrzy pamiętają o kilku ważnych datach
W październiku i listopadzie Węgrzy pamiętają o kilku ważnych datach. Pierwsza z nich – 6 października – to Dzień Męczenników z Arad, poświęcony pamięci 13 wysokich oficerów, dowódców armii węgierskiej Wiosny Ludów, których egzekucja miała miejsce w 1849 roku. Tego samego dnia w Peszcie odbyła się egzekucja Lajosa Batthyányego – pierwszego premiera wolnego rządu Węgier. Był to koniec rewolucji 1848/1849.
Lajos Kossuth, wódz powstania, określił Arad mianem węgierskiej Golgoty.
Świętem narodowym Republiki Węgierskiej jest od 1990 roku 23 października – data związana z Powstaniem 1956 roku.
22 października 1956 na wielkim wiecu w Budapeszcie studenci sformułowali w 16 punktach żądania, wśród których było wycofanie wojsk sowieckich, powołanie nowego rządu pod wodzą Imre Nagya, powszechne, tajne wybory parlamentarne, wolność wypowiedzi i wolne radio; zaplanowano też demonstrację poparcia dla robotników polskich, którą zorganizowano na następny dzień pod pomnikiem Petőfiego. Po radiowym wystąpieniu pierwszego sekretarza Węgierskiej Partii Pracujących, który wiec uznał za wrogi, szowinistyczny i nacjonalistyczny i odmówił jakichkolwiek ustępstw, wieczorem oddziały powstańców zajęły m.in. siedzibę Radia, centralę telefoniczną, ponadto liczne magazyny broni i koszary. Powszechnym symbolem była węgierska flaga z dziurą po wyciętym pośrodku herbie, który powstał na wzór radzieckiego.
Walki objęły cały kraj. Tylko 25 października na placu przed Parlamentem zginęło ponad 200 osób.
1 listopada Imre Nagy ogłosił neutralność Węgier i wystąpienie z Układu Warszawskiego.
4 listopada wkroczyły ponownie na teren kraju oddziały radzieckie, rozpoczynając operacje zbrojne.
W tym dniu obchodzony jest na Węgrzech Narodowy Dzień Żałoby.
Od października do stycznia liczba ofiar śmiertelnych to 2652 Węgrów i 669 Rosjan (plus 51 zaginionych). Wg różnych źródeł wykonano od 220 do 340 wyroków śmierci, a 200 tys. Węgrów emigrowało z ojczyzny.
Inne październikowe święta, obchodzone na Węgrzech:
– 10 października – święto kultury kąpielowej
– 18 października – dzień malarstwa węgierskiego
– 24 października – dzień operetki węgierskiej (rocznica urodzin Imre Kálmána i śmierci Ferenca Lehára)
tekst: Mirosław Marcinowski
