W piątek, 30 lipca 2021 r., w Miasteczku Galicyjskim – Oddziale Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, odbyło się uroczyste otwarcie wystawy, poświęconej siedemnastowiecznemu powstaniu antyhabsburskiemu kuruców (fotorelacja: http://muzeum.sacz.pl/strony_media/otwarcie-wystawy-za-wolnosc-i-sprawiedliwosc-powstanie-kurucow-emeryka-thokolyego/ ). Powstaniu temu przewodził Imre Thököly, syn Stefana Thökölyego i Márii Gyulaffy urodzony w Kieżmarku w 1657 roku. W latach 1678-1685 opanował północną część Węgier królewskich. Jako dowódca kawalerii Wysokiej Porty utworzył podległe sułtanowi Księstwo Górnych Węgier, a w 1690 roku został na krótko wybrany władcą Księstwa Siedmiogrodu. Po pokoju w Karłowicach w 1699 roku, kończącym wojnę z Imperium Osmańskim, osiadł w Izmicie nad Morzem Marmara, gdzie zmarł. Jako bojownik o niezawisłość Węgier uważany jest za bohatera narodowego tego kraju.
W 2021 roku mija 115. rocznica powtórnego pochówku Imre (Emeryka) Thökölyego
w Kieżmarku, o czym m.in. przypomnieli na wystawie i w towarzyszącym jej folderze partnerzy projektu: Stowarzyszenie „Amici Hungarie” z siedzibą w Starym Sączu, Centrum Informacji i Kultury Publicznej, Biblioteka i Muzeum w Püspökladány na Węgrzech, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu i Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu, przy udziale Muzeum w Kieżmarku i Węgierskiego Instytutu Kultury.
Projekt zrealizowany został w ramach Węgiersko-Polskiego Programu Współpracy Pozarządowej, według koncepcji Marka Zalewskiego. Impulsem do podjęcia tematu była wiadomość o zamiarze odsłonięcia przy mauzoleum Emeryka Thökölyego w Kieżmarku pomnika konnego tego wodza kuruców. Tam finalnie ma trafić wystawa po wcześniejszych prezentacjach tegorocznych w Nowym Sączu (do 12 września), w Starym Sączu – w Powiatowej i Miejsko-Gminnej Bibliotece Publicznej im. W.Bazielicha (16 września – 10 października) i w Muzeum im. Czesława Pajerskiego w Nowym Targu (25 października – 25 listopada). Kolejne prezentacje zaplanowano w 2022 roku na Węgrzech i w słowackim dziś Kieżmarku.
W otwarciu wystawy uczestniczył m.in. były Ambasador Węgier w Polsce Akos Engelmayer, który ze wzruszeniem odnosił się do idei upamiętnienia Emeryka Thökölyego w Kieżmarku, skąd wywodzi się rodzina Engelmayerów. Wydarzenie zaszczycili również: Péter Kertész, attaché ds kultury przy Ambasadzie Węgier w Warszawie oraz Tibor Gerencsér, Konsul Generalny Węgier w Krakowie. Oczywiście nie zabrakło Marka Zalewskiego, autora treści projektowych, członków Stowarzyszenia „Amici Hungariae” i muzealników oraz wielu innych zainteresowanych tematem mieszkańców Nowego Sącza.
Spotkanie odbyło się w plenerze, w podcieniach małomiasteczkowego ratusza, później przybyli obejrzeli w małych grupach wystawę zaprezentowaną w galerii ratuszowej i otrzymali publikację tematyczną.
Opr. Maria Marcinowska